Klokken

Een klok is een metalen, meestal bronzen bel, doorgaans in een toren hangend.

De klok diende (en dient soms nog) om de omwonende bevolking ergens op te attenderen of tegen te waarschuwen, bijvoorbeeld een evenement of onraad. Vanouds werden kerkklokken gebruikt om de mensen op te roepen voor het gebed of de kerkdienst - in sterk kerkelijke landen en streken kan men soms nog zien dat de mensen hun huis uit komen zodra de kerkklok begint te luiden; elders geschiedt het luiden alleen uit traditie. Ook wordt de klok gebruikt om de tijd aan te geven. Ook worden klokken opgehangen in torens om als beiaard (of carillon), een muziekinstrument, dienst te doen. Beiaardklokken hangen stil en worden alleen door het bewegen van de klepel of door de hamer van het automatisch speelwerk tot klinken gebracht. Klokken die bewegen, luiden. Een beiaard wordt niet geluid, maar bespeeld (via een stokkenklavier en klepels in de klok) of speelt automatisch (via hamers aan de buitenzijde van de klok).

Klokken zijn kostbare symbolen en veel klokken zijn eeuwenoud. Vroeger werden ze gegoten door klokkengieters, die in tijd van oorlog ook kanonnen goten en ook vijzels maakten.

Het woord klok is afgeleid (via Nederlands, Noord-Frans en Middeleeuws Latijn) van de Keltische woorden clagan en clocca betekent "bel". Een stille instrument dat zo' n opvallend mechanisme mist, wordt van oudsher een uurwerk genoemd. In het algemeen gebruik vandaag de dag verwijst een "klok" naar elk apparaat voor het meten en weergeven van de tijd. Horloges en andere uurwerken die men zelf kan dragen, worden vaak onderscheiden van klokken.

De klok is een van de oudste menselijke uitvindingen en voldoet aan de behoefte om intervallen van tijd te meten die korter zijn dan de natuurlijke eenheden: de dag, de maanmaand en het jaar. In de loop van de millennia zijn apparaten gebruikt die op verschillende fysische processen werken. Een zonnewijzer geeft de tijd weer door de positie van een schaduw op een vlakke ondergrond weer te geven. Een bekend voorbeeld hiervan is de zandloper. Waterklokken zijn samen met de zonnewijzers mogelijk de oudste tijdmeetinstrumenten. Een belangrijke vooruitgang werd geboekt met de uitvinding van de wegvlucht, waardoor de eerste mechanische klokken rond 1300 in Europa mogelijk werden, die tijd hielden met oscillerende tijdbewakers zoals balanswielen. Lentegestuurde klokken verschenen in de 15e eeuw. In de 15e en 16e eeuw bloeide het klokken maken op. De volgende ontwikkeling in nauwkeurigheid vond plaats na 1656 met de uitvinding van de slingerklok. Een belangrijke prikkel om de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van klokken te verbeteren was het belang van een nauwkeurige tijdregistratie voor de navigatie. De elektrische klok werd gepatenteerd in 1840. De ontwikkeling van elektronica in de 20e eeuw leidde tot klokken zonder uurwerk.

Het tijdselement in elke moderne klok is een harmonische oscillator, een fysiek object (resonator) dat trilt of oscilleren op een bepaalde frequentie. Dit object kan een slinger zijn, een stemvork, een kwartskristal, of de trilling van elektronen in atomen die microgolven uitstoten. Digitale klokken tonen een numerieke weergave van de tijd. Op digitale klokken worden vaak twee numerieke weergaveformaten gebruikt: 24-uurs notatie en 12-uurs notatie. De meeste digitale klokken maken gebruik van elektronische mechanismen en LCD-, LED- of VFD-beeldschermen. Voor gemak, afstand, telefonie of blindheid presenteren auditieve klokken de tijd als geluid. Er zijn ook klokken voor de blinden met beeldschermen die door het gevoel van aanraking kunnen worden gelezen. Sommige van deze zijn vergelijkbaar met normale analoge displays, maar zijn zo geconstrueerd dat de handen kunnen worden gevoeld zonder ze te beschadigen. De evolutie van de sokkentechnologie zet zich vandaag voort. De studie van timekeeping staat bekend als hortologie.

Bronnen:

Wikipedia (NL) | Wikipedia (EN) (vertaald)

Verbergen